Produkty świeże – łańcuch dostaw, pakowanie, zarządzanie zapasami
Produkty świeże stanowią istotną część funkcjonowania sklepów spożywczych, także tych internetowych. Zazwyczaj odpowiadają one nawet za 40% ich dochodów. Dodatkowo, to właśnie dostępność i jakość tego typu produktów w dużej mierze odpowiada za zaufanie klientów do danego sklepu oraz ruch w nim. Dlatego prowadząc sklep spożywczy, trzeba dokładnie przeanalizować łańcuch dostaw, transport produktów świeżych i zarządzanie ich zapasami. Te wątki poruszamy właśnie w poniższym artykule.
Świeże produkty – co do nich zaliczamy?
Świeże produkty to szeroka kategoria, którą możemy rozumieć na dwa sposoby. Często mówi się o nich w kontekście naturalności i zachowania dużej ilości składników odżywczych. Produkty świeże nie zawierają konserwantów, sztucznych barwników ani innych dodatków, za to są źródłem witamin, minerałów i innych substancji odżywczych.
Jednak w kontekście handlowym produkty świeże odnoszą się do towarów spożywczych, które zostały niedawno zebrane lub przygotowane i mają krótki termin przydatności. Kluczową cechą tych produktów jest ich świeżość oraz ograniczony czas, w którym są one nadal odpowiednie do spożycia. Zazwyczaj jest to nie więcej niż 30 dni. W handlu detalicznym produkty świeże zazwyczaj obejmują owoce, warzywa, pieczywo, mięso, ryby, owoce morza, nabiał oraz potrawy przygotowane na miejscu, takie jak sałatki czy gotowe posiłki. Firmy zajmujące się sprzedażą detaliczną tych produktów muszą skupić się na utrzymaniu wysokiej jakości oraz szybkiej rotacji zapasów, aby konsumenci mieli pewność, że otrzymują produkty o najwyższej jakości i świeżości, całkowicie bezpieczne.
Sklepy spożywcze muszą na bieżąco monitorować stany magazynowe i daty ważności, by uniknąć pozostawienia produktów na półkach po ich wygaśnięciu. Pamiętaj, że takie sytuacje mogą doprowadzić do wielu konsekwencji, wliczając w to grzywnę, straty finansowe i obniżenie reputacji sklepu. Biorąc to pod uwagę, nie może dziwić fakt, że owoce, warzywa, mięsa, ryby czy nabiał wymagają szczególnej uwagi i dbałości o logistykę.
Świeże produkty – łańcuch dostaw
Żeby dostarczyć klientom wysokiej jakości, wyselekcjonowane produkty świeże, trzeba zadbać o sprawny i efektywny łańcuch dostaw. Jest to sieć powiązań między różnymi podmiotami i procesami, których wspólnym celem nadrzędnym jest dostarczenie żywności do konsumentów. Ten złożony system logistyczny możemy podzielić na następujące etapy:
- Produkcja: Proces rozpoczyna się od produkcji lub zbioru produktów, takich jak owoce, warzywa, mięso czy ryby.
- Przetwarzanie i pakowanie: Na kolejnym etapie zebrane produkty są przetwarzane na miejscu lub przewożone do zakładów przetwórczych, gdzie odbywa się pakowanie, sortowanie, przetwarzanie i przygotowywanie do transportu.
- Transport: Po pakowaniu produkty są przewożone do magazynów lub centrów dystrybucyjnych. Jest to jeden z kluczowych etapów łańcucha dostaw, ponieważ niezbędne jest utrzymanie odpowiedniej temperatury i warunków transportu.
- Przechowywanie w magazynach: Po dotarciu do centrów dystrybucyjnych lub magazynów produkty są przechowywane w odpowiednich warunkach, zapewniających zachowanie ich świeżości i wysokiej jakości.
- Dystrybucja do punktów sprzedaży (w przypadków sklepów stacjonarnych) lub do klienta (w przypadku sklepów internetowych) i sprzedaż: Na tym etapie produkty są dostarczane do sklepów spożywczych i innych punktów sprzedaży detalicznej lub bezpośrednio do klienta, w przypadku zakupu w spożywczym sklepie internetowym.
Można by uznać, że w tym miejscu kończy się cały proces logistyczny, jeśli chodzi o świeże produkty. Łańcuch dostaw obejmuje jednak także zarządzanie odpadami. Jako przedsiębiorca prowadzący sklep spożywczy musisz podejmować wysiłki w celu minimalizacji marnotrawstwa żywności poprzez racjonalne zarządzanie zapasami oraz przeciwdziałanie psuciu się produktów spożywczych.
Świeże produkty – pakowanie
Niezwykle duże znaczenie przy sprzedaży produktów świeżych ma ich odpowiednie pakowanie. Oczywiście, pakowanie owoców, warzyw, mięs, ryb czy owoców morza nie jest obowiązkiem sprzedawcy. Mimo wszystko warto mieć pewne rozeznanie na ten temat, by wiedzieć, czy producent i firma transportowa należycie wywiązuje się ze swoich obowiązków.
Jakie opakowanie powinny mieć świeże produkty? Pakowanie jest zależne od typu artykułów:
- owoce i warzywa wymagające delikatnego traktowania – są to między innymi jabłka, gruszki, papryka, pomidory, cukinia czy młode ziemniaki. Są one transportowane luzem w opakowaniach kartonowych lub drewnianych skrzynkach z otworami wentylacyjnymi. Zastosowanie odpowiednio mocnego kartonu lub skrzynki chroni owoce i warzywa przed uszkodzeniem;
- rośliny okopowe – zaliczamy do nich nie tylko ziemniaki, ale też marchew czy buraki. Zazwyczaj pakuje się je w drewniane pojemniki lub siatkowe worki, które później, odpowiednio zabezpieczone, umieszczane są na paletach;
- owoce jagodowe – czyli maliny, porzeczki, jagody czy truskawki. Powinny one być zapakowane w specjalne opakowania, na przykład plastikowe, które zapobiegną uszkodzeniu. Tak zapakowane owoce umieszcza się na czas transportu w skrzyniach drewnianych lub specjalistycznych stojakach;
- nabiał – mleko, jogurty i inne produkty nabiałowe zazwyczaj pakowane są w kartonowe opakowania lub butelki plastikowe, które są szczelnie zamknięte w celu zapobieżenia zanieczyszczeniu i utracie świeżości. Kartoniki lub butelki są następnie umieszczane w większych pojemnikach;
- sery – ser, w zależności od rodzaju, może być pakowany w folię lub specjalne opakowania z zamknięciem typu "zip", które zapewniają hermetyczność. Jest to tak zwane pakowanie próżniowe, stosowane na przykład przy pakowaniu serów twarogowych;
- mięso – mięsa często są pakowane w folię lub zamykane szczelnie w specjalnych opakowaniach z tworzywa sztucznego, które zapobiegają wyciekowi soków mięsnych oraz zanieczyszczeniu. Niektóre gatunki mięsa, takie jak wołowina czy wieprzowina, mogą być pakowane w osłonki próżniowe, które dodatkowo przedłużają trwałość produktu poprzez usunięcie powietrza;
- ryby i owoce morza – ryby świeże powinny być pakowane w specjalne opakowania chłodnicze lub lodowe, aby utrzymać niską temperaturę i zapobiec rozkładowi. Opakowania do ryb, podobnie jak te do mięsa, mogą być również hermetycznie zamknięte, aby zapobiec wyciekom oraz zapachom.
Jednocześnie należy pamiętać o tym, że dla świeżości i jakości produktów spożywczych niemniej ważne od ich pakowania są warunki, w jakich przebiega transport – zarówno do magazynów i centrów dystrybucyjnych, jak i bezpośrednio do punktów sprzedaży.
Świeże produkty – na co zwracać uwagę podczas transportu?
Transport owoców, warzywa czy mięs wymaga szczególnej uwagi, jeśli chcesz dostarczyć swoim klientom świeże produkty. Na co zwracać uwagę podczas ich przewozu? Kluczowe aspekty wskazujemy poniżej.
Temperatura i wilgotność powietrza
Temperatura jest kluczowym czynnikiem dla zachowania świeżości produktów spożywczych. Należy monitorować temperaturę podczas transportu i utrzymywać ją na odpowiednim poziomie, który zależy od rodzaju produktu. Na przykład, większość owoców i warzyw dobrze przechowuje się w temperaturze od 0°C do 10°C.
Duże znaczenie ma również wilgotność powietrza. Zbyt wilgotne środowisko może sprzyjać rozwojowi pleśni i gnicia, podczas gdy zbyt suche powietrze może powodować utratę wody z produktów.
Wahanie temperatur
Do spadku wartości handlowej produktów świeżych może doprowadzić nie tylko nieprawidłowa temperatura i wilgotność powietrza, ale też sporadyczne wahania i skoki temperatur. Nagłe zmiany na tym polu mogą doprowadzić do skraplania się pary wodnej na owocach i warzywach, a w konsekwencji: szybszego psucia się produktów, rozwoju pleśni i innych mikroorganizmów. Dlatego ważne jest, aby zarówno w czasie załadunku, jak i podczas transportu, kontrolować temperaturę i zapobiegać gwałtownym zmianom.
Wentylacja i odpowiednie ułożenie produktów
Wentylacja jest istotna dla zapewnienia odpowiedniego przepływu powietrza, który może pomóc w utrzymaniu stabilnej temperatury i wilgotności.
Warto też zwrócić uwagę na wydzielanie etylenu (etenu) przez niektóre owoce i warzywa, takie jak jabłka, banany, morele, awokado czy pomidory. Gaz ten może powodować przyspieszenie dojrzewania innych produktów świeżych, a co za tym idzie, skrócić ich okres przydatności do spożycia. Dlatego bardzo ważne jest zapewnienie odpowiedniej wentylacji w celu uniknięcia gromadzenia się etylenu w zamkniętych przestrzeniach transportowych oraz odpowiednie rozmieszczenie produktów w pojeździe.
Czas przewożenia produktów
Każdy produkt ma swój określony czas trwałości, który może być skrócony w przypadku transportu w nieprawidłowych warunkach. Należy zwrócić uwagę na ten czas i dostarczyć produkty do miejsca przeznaczenia w możliwie najkrótszym czasie, aby zminimalizować ryzyko utraty jakości.
Dopuszczalny czas transportu zależy od rodzaju produktu. Przykładowo, niektóre jabłka oraz warzywa takie jak cebula, gdy są przechowywane w odpowiednich chłodniach, mogą być transportowane na bardzo odległe odległości. Z drugiej strony, owoce sezonowe nie nadają się do przewożenia do odległych krajów i powinny być transportowane tylko w obrębie jednego państwa oraz ewentualnie krajów sąsiednich.
Dezynfekcja wnętrza pojazdu
Dezynfekcja pojazdów chłodniczych przed transportem jest kluczowa dla utrzymania higieny produktów spożywczych. Usuwa ona bakterie, pleśń oraz inne potencjalnie szkodliwe substancje i szkodniki, które mogą się gromadzić w czasie użytkowania pojazdu. Zapewnia to bezpieczeństwo żywności oraz minimalizuje ryzyko zanieczyszczenia, co jest szczególnie istotne w przypadku produktów spożywczych, które są transportowane w zamkniętych przestrzeniach przez dłuższy czas.
Świeże produkty – daty ważności głównym wyzwaniem w łańcuchu dostaw
Analizując kompleksowo świeże produkty, łańcuch dostaw oraz zarządzanie zapasami, krótkie daty ważności stają się głównym wyzwaniem dla producentów żywności, przedsiębiorstw logistycznych i właścicieli sklepów spożywczych. Jednak choć jako właściciel sklepu masz ograniczony wpływ na warunki i czas transportu, sam też możesz ograniczyć psucie i marnowanie się produktów świeżych – niezależnie od tego, czy mowa o owocach i warzywach, mięsach, rybach i owocach morza, czy o nabiale.
I nie chodzi tu tylko o przechowywanie wymienionych produktów w odpowiednich warunkach. Dobrym rozwiązaniem dla Ciebie, jako przedsiębiorcy, może być dokładna, podparta danymi sprzedażowymi analiza zmienności popytu na poszczególne produkty w ciągu tygodnia. Dzięki niej łatwiej będzie dobrze zaplanować częstotliwość i wielkość dostaw na poszczególne produkty świeże, a co za tym idzie, zmniejszyć ryzyko marnowania żywności i zoptymalizować koszty. Z kolei Twoi klienci będą mieli dostęp do świeższych, bardziej atrakcyjnych produktów. W takich okolicznościach każdy wygrywa!
