Black Friday… inaczej? - czyli alternatywy dla święta promocji

Tradycyjnie, Black Friday oznacza początek zakupów przedświątecznych i wyścig po promocje. Jednak od pewnego czasu pojawiły się ruchy sprzeciwu, które coraz bardziej zyskują na sile. Buy Nothing Day, Green Friday, Make Friday Green Again... - to inicjatywy, które kwestionują nadmiar i konsumpcjonizm naszego społeczeństwa. W związku z tym coraz więcej marek stara się wyróżnić ofertami i bardziej odpowiedzialnym podejściem w strategii handlowej. Okazuje się, że kreatywność jest tu kluczowa!

Black Friday pod znakiem zapytania

W obliczu problemów klimatycznych i wpływu nadmiernego konsumpcjonizmu na ekologię, Black Friday jest coraz częściej krytykowany przez niektóre grupy konsumentów i marki zaangażowane w bardziej odpowiedzialną konsumpcję.

Buy Nothing Day, który powstał już w latach 90. w Ameryce Północnej, Wielkiej Brytanii, Finlandii i Szwecji obecnie obejmuje ponad 35 krajów. W Hiszpanii operacja ta jest szeroko wspierana przez Ecologistas en Acción.

We Francji, kolektyw Make Friday Green Again, stworzony z inicjatywy marki odzieżowej Faguo, zachęca do przywrócenia zdrowszych podstaw konsumpcji jako alternatywy dla Black Friday. Co roku organizuje on duże kampanie informacyjne, które są szeroko publikowane na stronach internetowych i w sklepach stacjonarnych przez 1 300 firm członkowskich jako alternatywa dla Black Friday. Kampania ta obejmuje nawet specjalną infolinię, "zieloną linię", która dostarcza informacje i rady, jak uniknąć pokusy zakupów.

Z kolei w Polsce fundacja Kupuj Odpowiedzialnie, zachęcając do bojkotu tego święta promocji, w ubiegłych latach organizowała “Laboratorium dobrej konsumpcji”, czyli wydarzenie na które składają się darmowe edukacyjne warsztaty jako alternatywa dla zakupów. Innym przykładem są Włochy, gdzie coraz więcej marek odzieżowych celebruje "Tydzień Zielonej Mody" - cały tydzień dedykowany slow fashion bez obniżek cen.

Te działania można traktować jako odpowiedź na trend Green Friday, który jest wspierany przez przedstawicieli Komisji Europejskiej czy WWF, a także inne, lokalne organizacje działające na rzecz promocji lokalnych, etycznych i odpowiedzialnych produktów oraz zmniejszenia ilości odpadów. 

Wymiana, naprawa, dzielenie się... - nowe reguły gry?

Oprócz superpromocji w czasie Black Friday, pojawiają się coraz bardziej godne uwagi inicjatywy. Wiele firm wybiera alternatywne, a czasem nawet radykalne podejście. Zamiast zachęcać do kupowania, promują wymianę, naprawę lub angażują się w działania na rzecz społeczeństwa i środowiska.

Z polskiego podwórka przykładem może być IKEA, która wdrożyła usługę „Oddaj i Zyskaj”, w ramach której mogą odsprzedać swoje niepotrzebne meble IKEA i odzyskać nawet do 50% ich wartości na karcie refundacyjnej IKEA. Warto również zwrócić uwagę na inicjatywę Freitag, słynnej szwajcarskiej marki torebek wykonanych z materiałów recyklingowych, która w ciągu ostatnich dwóch lat postanowiła zamknąć swój sklep internetowy i zamiast tego skierować swoją społeczność na platformę wymiany bezgotówkowej.

Freitag nie jest jedyną marką, która decyduje się na zamknięcie sklepów lub wyłączenie stron internetowych w tym okresie. Takie same kroki podejmuje włoska firma agrokosmetyczna Oway, a także hiszpańska marka Flamingos Life, która produkuje w 100% wegańskie buty. Podobnie, firma Deciem, założona w 2013 roku w Toronto (producent The Ordinary & NIOD), ma zwyczaj zamykać wszystkie swoje sklepy i stronę internetową na 24 godziny.

Innym ważnym trendem w tym okresie jest ideologia dzielenia się. Marki zrównoważone, takie jak Rifò we Włoszech, DCM Jennyfer we Francji, a także Baukjen i Isabella Oliver w Niemczech, obiecują przekazywać określoną kwotę lub procent ze sprzedaży na wybrany cel. We Francji szczególnie aktywne są organizacje Zero Waste, Éthique, Les Amis de la Terre i Planète Mer. Tego typu przykładów można szukać również wśród polskich marek -  marka odzieżowa Balagan zadeklarowała, że 20% dochodów ze sprzedaży w trakcie tzw. Black Week przekaże na cele fundacji zajmującej się edukacją na temat zrównoważonej konsumpcji. Równie inspirująca jest postawa mydlarni Cztery Szpaki, która - zamiast oferować zniżki - zdecydowała się przekazać 15 procent ze sprzedaży podczas Black Friday na fundację „La Strada”.

Czy wiesz, że…?

Według globalnych badań Capgemini, 6 na 10 konsumentów twierdzi, że są bardzo zaniepokojonych swoją osobistą sytuacją finansową, a aż 73% dokonuje mniej zakupów pod wpływem impulsu.

Kreatywne strategie sprzedaży

W czasach, gdy 47% odzieży, butów, torebek i innych artykułów gospodarstwa domowego jest kupowanych na wyprzedaży lub w ramach oferty specjalnej, rezygnacja z Black Friday może być trudnym wyborem biznesowym. Wybór ten jest coraz częściej częścią DNA marek niezależnych, które grają kartą transparentności i deklarują, że ich ceny są stałe i uczciwe przez cały rok. Jednak ta obietnica stabilnych cen nie wyklucza opracowania atrakcyjnej strategii sprzedaży. Wymaga jednak większej uważności na naszych i większej kreatywności. Francuska marka Le Pantalon, stworzona w 2014 roku, obrała właśnie taką strategię: 

"Le Pantalon dąży do bycia marką odpowiedzialną ekologicznie i zaangażowaną w zrównoważoną modę. Oferujemy wysokiej jakości spodnie w rozsądnej cenie, dlatego nie mamy wyprzedaży ani Black Friday. Urodziny naszej marki to jedyny moment, w którym wprowadzamy promocję w wysokości -10%" - Manon Hug, E-commerce & marketing manager w Le Pantalon.

Marka napędza swój program pozyskiwania klientów i budowania ich lojalności poprzez automatyzację marketingu opracowaną z Klaviyo w 2021 roku. Wdrożenie tego narzędzia daje marce lepszą wiedzę o klientach i bardziej szczegółowe zrozumienie ich interakcji z marką, co umożliwia wdrażanie odpowiednich działań, dalekich od standardowych kampanii promocyjnych:

"Zauważyliśmy, że podczas dużych kampanii promocyjnych konsumenci są w trybie kupowania - niezależnie od sytuacji. Nawet gdy nie ma promocji, liczba sprzedaży wzrasta. Dlatego zdecydowaliśmy się na współpracę z różnymi markami i stowarzyszeniami" - kontynuuje Manon Hug, E-commerce & marketing manager w Le Pantalon.

Le Pantalon regularnie wspiera cele społeczne i środowiskowe, przekazując 10% swojej sprzedaży na rzecz Planète Mer i Gustave Roussy w ramach różowego października (miesiąca świadomości raka piersi). W sezonie sprzedażowym firma prowadzi kampanie promocyjne z markami partnerskimi, które podzielają te same wartości. Na przestrzeni całego roku organizuje także liczne konkursy z atrakcyjnymi nagrodami i ofertami specjalnymi (np. darmowa dostawa lub darmowa para skarpetek).

Podsumowanie

W obliczu wyzwań związanych z nadmiernym konsumpcjonizmem, potrzeba zrównoważonej konsumpcji i bardziej odpowiedzialnych zakupów nabiera coraz większego znaczenia. Choć Black Friday nadal przyciąga tłumy, wielu przedsiębiorców i konsumentów zaczyna doceniać alternatywy, które kładą większy nacisk na etykę, ekologię i kreatywność. Ostatecznie, to właśnie te wartości stanowią przyszłość handlu, gdzie wszyscy są wygrani - klienci, firmy i nasza planeta.